Tay chân miệng tăng cao: Nhóm nào dễ mắc và cách phòng tránh
Bệnh tay chân miệng (TCM) đang bước vào mùa cao điểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ. Tay chân miệng phần lớn diễn biến nhẹ, sau 7–10 ngày trẻ có thể tự hồi phục. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là bệnh do nhiều loại virus đường ruột gây ra, trong đó chủng Enterovirus 71 (EV71) có khả năng dẫn tới biến chứng nặng như viêm não, viêm màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp. Đây chính là nguyên nhân gây tử vong ở một số trường hợp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Triệu chứng ban đầu của bệnh thường là sốt nhẹ, đau họng, loét miệng và xuất hiện mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân, gối, mông. Một số trẻ có biểu hiện nặng cần đưa đi cấp cứu ngay như sốt cao liên tục, giật mình chới với, run tay chân, nôn nhiều, thở nhanh hoặc khó thở. Vì vậy, dù đa số ca bệnh lành tính, phụ huynh tuyệt đối không nên coi thường.
Tay chân miệng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, song trẻ dưới 5 tuổi là nhóm dễ mắc nhất, đặc biệt là trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi. Lý do là hệ miễn dịch của các bé còn non yếu, trong khi môi trường sinh hoạt tại nhà trẻ, mẫu giáo thường có nhiều nguy cơ lây nhiễm do dùng chung đồ chơi, tiếp xúc gần gũi. Ngoài ra, những trẻ có thói quen mút tay, chưa được rửa tay thường xuyên, hoặc sống trong môi trường đông đúc, vệ sinh kém cũng có nguy cơ mắc bệnh cao. Người lớn vẫn có thể nhiễm bệnh nhưng thường ít gặp hơn và triệu chứng thường nhẹ. Điểm đáng chú ý là một người có thể mắc tay chân miệng nhiều lần trong đời, do bệnh gây ra bởi nhiều chủng virus khác nhau. Điều này lý giải vì sao một số trẻ đã từng khỏi bệnh nhưng vẫn có thể bị tái nhiễm sau vài tháng.
Cách phòng chống
Hiện nay chưa có vắc-xin phòng bệnh tay chân miệng, cũng chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Do đó, biện pháp quan trọng nhất vẫn là phòng ngừa bằng vệ sinh cá nhân và môi trường sống. Để phòng bệnh, người dân nên thực hiện nguyên tắc “3 sạch”: ăn uống sạch, ở sạch và bàn tay sạch.
Ăn uống sạch: cho trẻ ăn chín, uống sôi, không dùng chung thìa, cốc, khăn mặt.
Ở sạch: thường xuyên lau rửa sàn nhà, đồ chơi, tay nắm cửa, các vật dụng sinh hoạt bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
Bàn tay sạch: rửa tay bằng xà phòng hoặc nước rửa tay diệt khuẩn dưới vòi nước nhiều lần trong ngày, đặc biệt trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi chăm sóc trẻ.
Ngoài ra, khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh, cần cho nghỉ học từ 7–10 ngày để tránh lây lan trong tập thể. Phụ huynh không nên tự điều trị bằng thuốc hoặc mẹo dân gian, mà cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và theo dõi. Trường học, nhà trẻ phải tăng cường vệ sinh lớp học, phát hiện sớm ca bệnh và thông báo kịp thời cho cơ quan y tế.
Tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm phổ biến, phần lớn ca bệnh nhẹ nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nặng, thậm chí tử vong. Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là đối tượng dễ mắc nhất, trong đó trẻ đi nhà trẻ, mẫu giáo là nhóm có nguy cơ cao. Trong bối cảnh dịch có xu hướng gia tăng, mỗi gia đình cần nâng cao cảnh giác, tuân thủ nguyên tắc vệ sinh phòng bệnh và đưa trẻ đi khám khi có dấu hiệu bất thường. Sự chủ động và phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – y tế sẽ góp phần quan trọng trong việc kiểm soát dịch tay chân miệng./.